psychologiczne mity

Czas szamanów?

Posted on 28 lutego 2020 by Psychologia 0
Psychoterapia bez makijażu

Jednym z większych problemów dzisiejszego świata jest pogarszająca się kondycja psychiczna społeczeństw. Depresja stale pnie się w górę na liście najpowszechniejszych chorób WHO i niedługo będzie na 1 miejscu LINK . W Polsce przerażające są statystyki samobójstw wśród dzieci i młodzieży – więcej młodych ludzi popełnia samobójstwo niż ginie w wypadkach samochodowych LINK LINK . Wśród dorosłych, zwłaszcza mężczyzn, nie jest lepiej. Jesteśmy na drugim miejscu w Europie pod względem ilości samobójców. Szacuje się, że 10% młodych ludzi wymaga specjalistycznej pomocy. Także wśród osób starszych coraz częściej można usłyszeć o korzystaniu z psychoterapii. Organizowane są więc kampanie medialne mające zachęcić ludzi do korzystania z psychoterapii. Zagadnienie jest bardzo poważne. Warto więc przyjrzeć mu się dokładniej. Nigdy nie wiadomo, czy w naszym otoczeniu nie znajdzie się osoba, która będzie potrzebowała pomocy psychoterapeutycznej. Psychoterapii przyjrzał się z bliska Tomasz Witkowski w swojej książce „Psychoterapia bez makijażu. Rozmowy o terapeutycznych niepowodzeniach” (Wydawnictwo „Bez maski”, Wrocław 2018). Książka składa się z serii wywiadów z osobami, które w wyniku terapii odniosły poważne szkody na zdrowiu. Po każdym wywiadzie umieszczony jest komentarz w formie rozmowy autora ze znaną w świecie psychiatrii lub psychoterapii osobą. Nie sposób przytoczyć wszystkich przykładów poruszonych w książce. Wspomnę tylko dwa z opisanych przypadków, które skomentowane zostały przez znanych profesorów: Jerzego Aleksandrowicza i Jacka Bombę. Pierwszy przypadek to historia psychoterapii szkoleniowej, której poddał się kandydat na psychoterapeutę. W wielu organizacjach skupiających psychoterapeutów przejście własnej psychoterapii jest obowiązkowe. Osoba ta, normalny i zdrowy człowiek, znający mechanizmy, którym był poddawany i sam pracujący w roli terapeuty, swoją psychoterapię szkoleniową zakończył próbą samobójczą. Uratowano mu życie, ale zniszczenia organizmu są tak wielkie, że do końca życia nie odzyska zdrowia. Drugi przypadek to terapia, której poddała się młoda osoba, raczej z zamiarem drobnej korekty swojego zachowania, bo wydawało się jej, że może to pomóc w karierze w znanej firmie konsultingowej. (Prof. J. Bomba określił w książce taką terapię mianem „psychoterapii kosmetycznej”). Efekt tej „kosmetyki” to 8 lat straconego życia w wyniku prawdziwych problemów, jakie terapia wywołała. I przekonanie, że psychoterapeuci są sektą, a psychologia to religia.  Inne przypadki są nie mniej bulwersujące. Przy czym, co warto dodać, psychoterapeuci w opisywanych przypadkach to ludzie dobrze wykształceni będący członkami stowarzyszeń terapeutów, w tym jeden z tytułem profesorskim.  Od razu narzuca się pytanie – czy terapie są badane pod kątem potencjalnej szkodliwości i czy korzystający z terapii są o możliwych skutkach informowani? Odpowiedź jest dla nieznających wcześniejszych publikacji Witkowskiego szokująca – praktycznie nikt nie bada terapii pod tym kątem. Nie tylko w Polsce, ale i na świecie nie ma rzetelnych badań na dużych próbach! I nikt nikogo o potencjalnych szkodliwych skutkach terapii nie informuje. Wiadomo za to na pewno z badań – przytaczanych przez Witkowskiego w trzytomowej serii „Zakazana psychologia” – że brak jest przekonujących i jednoznacznych dowodów na skuteczność większości rodzajów psychoterapii[i]. Udokumentowane pozytywne oddziaływanie mają na pewno terapie poznawczo-behawioralne (CBT). Wiemy, że wszystkie terapie oddziaływują na człowieka, ale efekty mogą być zupełnie inne od oczekiwanych, co pokazują drastyczne historie opisane w książce. Co na to znani profesorowie? Moją uwagę zwróciło kilka wątków w ich wypowiedziach, które są istotne do oceny psychoterapii i odpowiedzi na tylko na jedno z wielu rodzących się pytań: to nauka czy szamaństwo. Pozwolę sobie kilka wypowiedzi przytoczyć zaczynając od prof. Aleksandrowicza: „… rola doświadczenia życiowego i osobowość terapeuty jest niewątpliwa i chyba większa niż jego wiedza teoretyczna” (str. 59), „Psychoterapeuta musi doświadczyć własnego uczestniczenia w tym procesie…. Wątpię, by można było uzyskać tę wiedzę wyłącznie z książek. Zwłaszcza, że w doświadczeniu psychoterapii napotykamy na wiele zjawisk, których nie potrafimy nazwać.” (str. 60).  A w odpowiedzi na pytanie Witkowskiego czy psychoterapia jest bardziej religią czy nauką profesor odpowiada: „Psychoterapeuci różnie o niej mówią: że jest sztuką, techniką, umiejętnością, wyznaniem, także – chociaż rzadziej – że jest wiedzą naukową.” (str. 62). Na stronie 63 Aleksandrowicz mówi o pojęciach, jakimi się posługują psychoterapeuci: „Na uznawanie przez nich za prawdziwe różnych twierdzeń, a raczej mitów – na temat wglądu, przeniesienia, przymusu powtarzania, determinującego wpływu doświadczeń wczesnodziecięcych” i dodaje, że psychoterapeuci „w niewielkim stopniu korzystają z postępów wiedzy”. Na pytanie autora książki, o podobieństwo działań psychoterapeutów do działań szamanów profesor odpowiada: „Z całą pewnością ma pan rację, są tacy psychoterapeuci, nawet całe grupy czy „szkoły”, często zresztą nabierające charakteru sekt.” (str. 64)

Przejdźmy do drugiego profesora – Jacka Bomby – i kilku jego wypowiedzi. Pan profesor jest przekonany, i zgadzam się z nim całkowicie, że należy postrzegać „… nauki o człowieku, a więc socjologię i psychologię jako nauki o układach złożonych, w których redukcja nie jest dopuszczalna” i „Potraktowanie umysłu ludzkiego i relacji między ludźmi jako układów złożonych, nieredukowalnych dom układów prostych, niesie istotną konsekwencję. A mianowicie tę, że prawdy sprawdzalne w układach prostych są daleko niewystarczające” (str. 281). Na pewno profesor jest konsekwentny, bo chwilę później stwierdza: „… istotą psychoterapii nie jest wgląd intelektualny, a przepracowanie emocjonalne.” i „Lekarz psychoterapeuta powinien wiedzieć o tym, że znajduje się w sytuacji mało poznanej. Psychoterapeuta nie-lekarz, także”. Prof. Bomba uznaje wgląd za ważny (str. 282), w przeciwieństwie do prof. Aleksandrowicza, który umieścił go na liście mitów. Podobnie jest z pojęciami przeniesienia (str. 283) czy wyparcia (str. 284). Na przywołane przez Witkowskiego zarzuty o religijnym charakterze psychoterapii Bomba odpowiada, że nie jest specjalistą od teologii i dodaje: „Modlitwa jest istotnym elementem życia duchowego i może korzystnie wpływać na stan zdrowia, ale nie jest metodą leczenia.” (str. 294). Zgodzę się, że modlitwa nie jest metodą leczenia, ale niezdefiniowane i niemierzalne „przepracowanie emocjonalne” raczej też nie. Jeszcze jedno ciekawe sformułowanie profesora: „Wartość dbania o rozwój psychiczny (umysłowy, uczuciowy, duchowy) nie została odkryta teraz. Nie wiem jednak, czemu teraz mieliby być w modzie psychoterapeuci. A nie filozofowie i duszpasterze.” Hmm…

Z wypowiedzi obydwu profesorów jasno wynika, że psychoterapii nie można uznać za dziedzinę naukową w rozumieniu takim, jakie stosujemy do nauk przyrodniczych.  Bliżej jej niestety do szamaństwa, w którym osobowość terapeuty jest ważniejsza od jego wiedzy. Człowiek nie jest układem redukowalnym i nie da się zdefiniować i opisać procesów psychoterapeutycznych, bo spotykamy zjawiska, których nie potrafimy nazwać. Ale skoro nie potrafimy nazwać, to jak możemy skutecznie oddziaływać? I jak możemy nauczać rzeczy, których nie potrafimy nazwać? Rodzi się naturalne pytanie czy psychoterapeuci wiedzą co robią?  Po przeczytaniu książki „Psychoterapia bez makijażu” można być przekonanym, że większość psychoterapeutów raczej nie wie. Stosują swoją „sztukę”, nieopisywalne metody i autorskie podejścia kompletnie nieweryfikowalne empirycznie. I nie chcą mówić o szkodliwych aspektach psychoterapii. Z pewnością obydwaj cytowani profesorowie mają dobre intencje. Są też dobrze wykształceni, zaangażowani w pomoc ludziom, są „osobowościami” i mogą być dla wielu dobrymi terapeutami. Co jednak z przeciętnymi studentami psychologii, którzy często sami z sobą sobie poradzić nie mogą? Jaka jest więc ich motywacja do działania i na co będą zwracali uwagę?  

Problem jest poważny, bo dużo ludzi rzeczywiście cierpi i oczekuje pomocy. Kilka rad z książki, co robić, gdy mamy problemy. Pierwsza rada przytoczona za książką Raja Persauda „Pozostać przy zdrowych zmysłach. Jak nie stracić głowy w stresie współczesnego życia”.  Przed skorzystaniem z pomocy specjalisty należy zwrócić się do przyjaciół. W drugiej kolejności skorzystanie z grup samopomocowych. Jeśli to nie pomoże Persaud zachęca, aby „łukiem ominąć psychoterapeutów i pójść do lekarza psychiatry.” Z kolei rada byłego psychoterapeuty – jeden z wywiadów w książce to wywiad z nim – to zapytanie o współpracę psychoterapeuty z psychiatrą i możliwość wspierania się lekami.  Jak już musicie skorzystać z terapii to zainteresujcie się terapiami poznawczo-behawioralnymi CBT, a unikajcie pseudonaukowych terapii psychoanalitycznych i ich pochodnych wywodzących się z nurtów tak zwanej psychologii humanistycznej. 

I kolejna rada, którą można wywnioskować z treści książki – nie dajmy się zwariować. W książce pada mocne stwierdzenie, że większość ludzi korzystających z terapii nigdy nie powinna z niej korzystać. Psychologowie dzisiaj na wszystko mają opis w swojej klasyfikacji zaburzeń ICD-10 czy DSM-5. Jesteśmy tylko jeszcze niezdiagnozowani i też nas najchętniej skierowali by na terapię. 

A najlepiej sami przeczytajcie książkę Tomasza Witkowskiego. Poruszyłem tylko jeden, interesujący mnie wątek związany z irracjonalnością współczesnego świata. A w książce poruszonych jest wiele więcej ważnych dla chcących lub wręcz muszących skorzystać z psychoterapii. Przeczytajcie zanim sami albo ktoś z Waszych bliskich będzie myślał o skorzystaniu z terapii. I jak zwykle zachęcam do samodzielnego wyciągania wniosków. Unikajcie szamanów!

Jak nie macie czasu na przeczytanie książki, to posłuchajcie na YouTube Tomasza Witkowskiego 

[i] Ciekawe informacje można też znaleźć w książce „50 mitów psychologii popularnej” opisywanej wcześniej na tym blogu: nie ma znaczenie doświadczenie terapeuty, niewielki odsetek terapeutów stosuje ugruntowane empirycznie terapie, większość ludzi radzi sobie z traumą sama, a terapie tylko im szkodzą. To ostanie zdanie jest szczególnie ciekawie – jako kiepski żart można potraktować informację podaną ostatnio przez media. Po awarii w Warszawie, w wyniku której zginęło sześć psów policyjnych policjantów „otoczono opieką psychologiczną” (sic!) 

Dlaczego jest tak dobrze, skoro jest tak źle?

Posted on 19 stycznia 2020 by Nauka Społeczeństwo 0
Factfulness

            Na świecie jest coraz gorzej! Przeludnienie jest coraz większe i zabraknie zasobów naturalnych i żywności! W większości krajów świata zwiększa się skala ubóstwa, kobiety w wielu krajach nie mają dostępu do edukacji, rośnie przestępczość, w biedniejszych krajach jest zastraszająca śmiertelność wśród dzieci. Znikają na zawsze gatunki zwierząt znajdujące się na liście gatunków zagrożonych. I do tego wszystkiego postępujące zmiany klimatyczne były i są przyczyną niespotykanych dotąd pożarów lasów! Słowem – hiperkatastrofy, zwłaszcza ekologiczne, stoją u progu. Jaką wspólną cechę mają wszystkie powyższe przekonania? Wszystkie są nieprawdziwe. W oparciu o dostępne powszechnie dane statystyczne obala większość z nich Hans Rosling w książce „Factfullness. Dlaczego świat jest lepszy, niż myślimy, czyli jak stereotypy zastąpić realną wiedzą” wydanej w 2018 roku przez poznańskie wydawnictwo Media Rodzina. Autor był znanym szwedzkim lekarzem i miał za sobą lata pracy w krajach Afryki, był doradcą WHO i UNICEF, a w swojej pracy naukowej skupiał się na problematyce zdrowia publicznego. Impulsem do napisania omawianej książki było uświadomienie sobie przez niego powszechnie panującej ignorancji w sprawach kluczowych dla właściwego postrzegania świata. I to ignorancji obejmującej wszystkie grupy społeczne i zawodowe. Jeżeli laureaci nagrody Nobla czy politycy decydujący o losach świata uzyskują uzyskują wyniki dużo gorsze od szympansa dokonującego przypadkowego wyboru odpowiedzi, to rzeczywiście jest się czym martwić. Przyjrzyjmy się kilku nośnym hasłom, które funkcjonują w powszechnej świadomości i stanowią często jedyne uzasadnienie dla działań różnych ekologów i obrońców „Matki Ziemi” przed rakiem – tak bowiem bardzo często określają człowieka lewicowi ekolodzy.

Pierwszym i często słyszanym mitem jest przekonanie o przeludnieniu i katastrofie demograficznej. Na Ziemi żyje dzisiaj około 8 miliardów ludzi. Przyrost liczby ludności w XX wieku był niesamowity, a do roku 2100 przybędzie według prognoz kolejne 4 miliardy ludzi. Co dalej? Nic. To koniec wzrostu. 12 miliardów to maksimum, jakie ludzkość może osiągnąć. Po tym okresie nastąpi według jednych prognoz stabilizacja, według kolejnych spadek do około 9 mld i dopiero przy tym poziomie pojawi się stan równowagi. Co w tych prognozach jest ciekawego i dlaczego są one mocno wiarygodne? Otóż cały prognozowany przyrost liczny ludzi będzie miał praktycznie jedną przyczynę – wydłużanie przeciętnej długości życia. Liczba dzieci na świecie już się ustabilizowała od wielu lat na poziomie trochę poniżej 2 mld. Jeżeli nie nastąpi prognozowany wzrost średniej długości życia to nie będzie nawet prognozowanych 12 mld. To naprawdę koniec wzrostu. Pomimo tego hasło przeludnienia funkcjonuje w powszechnej świadomości i jedynie kilka do kilkanastu procent respondentów na całym świecie udziela poprawnej odpowiedzi. 

Przywołajmy kilka kolejnych fałszywych przekonań powszechnie uznawanych za prawdziwe i oczywiste.
Rosnące ubóstwo na świecie. Większość ludzi nie wie, że w tylko w ostatnich 20 latach liczba ludzi żyjących w skrajnym ubóstwie zmniejszyła się o połowę, a średnia długość życia wynosi 72 lata! Klęski żywiołowe, tak chętnie pokazywane w telewizji, powodują dzisiaj około 45 razy mniej ofiar niż w połowie XX wieku! I to pomimo znacząco większej gęstości zaludnienia. Często epatowani jesteśmy widokiem umierających i wymierających gatunków zwierząt. Słynnym przykładem jest schorowany niedźwiedź polarny stojący na topiącej się krze – takie zdjęcie często jest publikowane jako dowód na skutki ocieplenia klimatu. Tymczasem populacja niedźwiedzi polarnych w ostatnich latach wzrosła. Podobnie jak umieszczonych na liście gatunków zagrożonych wyginięciem tygrysów, nosorożców czarnych czy pand wielkich. Analogicznie jest z fałszywymi przekonaniami na tematy społeczne. Na przykład wbrew powszechnemu przekonaniu nie tylko w krajach rozwiniętych dziewczynki nie uczęszczają do szkół rzadziej i dużo krócej niż chłopcy. Do edukacji jest praktycznie równy dostęp niezależnie od płci na całym świecie. Tak można by tu przykłady mnożyć, ale lepiej wejść na stronę fundacji Gapminder ( Test Gapminder ) i sprawdzić samemu, jak wypadniecie w teście. Zachęcam. 

Przyjrzyjmy się też tematom nie opisanym w książce, a obecnym dzisiaj na co dzień w mediach. Powszechnie przedstawia się jako wielką i niespotykaną dotychczas klęskę pożary w Australii. W zeszłym roku analogicznie przedstawiano pożary w Brazylii. Oczywiście według mediów i lewicowych ekologów przyczyną jest globalne ocieplenie na skutek zwiększania poziomu CO2 w atmosferze. A jak wyglądają fakty? W trwających wciąż pożarach w Australii zniszczeniu uległo około 10 mln hektarów lasów. Takie pożary nie są nowością w historii Australii, a w latach 1974-75 spaleniu uległo ponad 110 mln hektarów! Pożary te są oczywiście wielkim problemem i dla wielu ludzi wielką tragedią i w żadnym wypadku nie należy ich lekceważyć. Należy jednak oddzielić prawdę od propagandy. Wiadomości podawane przez główne media są mocno przekłamane zgodnie z polityczną linią „religii globalnego ocieplenia” (patrz [Link1] [Link2] ). Warto przeczytać też o zeszłorocznych pożarach w Brazylii, które ogłaszane były jako „zniszczenie płuc Ziemi”, a były jednymi z mniejszych w ostatnich 20 latach (przeczytaj [Link]).

A jakie wnioski można wyciągnąć z przedstawionych powyżej danych? Powszechnie i w sposób dosyć trwały większość ludzi na świecie ma kompletnie fałszywy obraz rzeczywistości. Hans Rosling pyta się: ”W jaki   sposób decydenci i politycy mogą rozwiązywać światowe problemy, skoro opierają się na błędnych faktach?” Zauważając wagę problemu stara się wyjaśnić, dlaczego ci, którzy mają dostęp do prawidłowych danych też podają błędne odpowiedzi. Wyjaśnienia szuka w naszej ludzkiej naturze i ułomnościach naszego myślenia. I pewnie trochę racji w tym ma. Każdy z nas ulega różnym pułapkom myślowym i uproszczeniom w myśleniu. Może jednak prawda jest bardziej skomplikowana? Skrajnie lewicowa Alexandria Ocasio-Cortez reprezentująca Nowy Jork z ramienia Partii Demokratycznej w Kongresie USA, w jednej ze swoich wypowiedzi powiedziała: „Czy wy sądziliście, że to naprawdę chodzi o klimat? Tu chodzi o przebudowę całej gospodarki”. I ta wypowiedź dobrze uzasadnia, dlaczego fakty nie są ani brane pod uwagę, ani propagowane należycie w społeczeństwie przez lewicowych polityków, dominujących na światowej scenie politycznej. Rewolucjonistów nie interesują fakty, a prawda jest dla nich najczęściej niewygodna – ich interesuje przebudowa świata za każdą cenę. Ludzie zajęci urojonymi problemami i nie mający prawdziwego oglądu rzeczywistości nie będą zwracali uwagi na faktyczne zmiany, które ich dotkną w sferze społecznej i ograniczą radykalnie ich wolność. Oczywiście, jak zwykle przy lewicowych pomysłach, nasza wolność będzie ograniczona dla naszego dobra, bez pytania nas o zdanie. 

Polecam przeczytanie książki Hansa Roslinga i wyciągnięcie własnych wniosków. Jeżeli nie macie czasu na czytanie, to gorąco rekomenduję wysłuchanie Tomasza Wróblewskiego poruszającego analogiczny temat na kanale YouTube „Wolność w remoncie”. [Link1] [Link2]. Warto wiedzieć, jak jest naprawdę. Oraz warto wyrobić sobie nawyk krytycznego myślenia!

Stracone pokolenia?

Posted on 21 września 2019 by Psychologia 0
iGen

Często zdarza mi się widzieć rodziców lub dziadków zachwyconych sprawnością, z jaką małe dziecko posługuje się smartfonem. Widok młodych ludzi wpatrzonych w swoje telefony jest dzisiaj czymś powszechnym. Często pary siedzące ze sobą w kawiarni wpatrzone są nie w siebie, ale każde patrzy w ekran swojego smartfona informując za pomocą mediów społecznościowych, co właśnie robią. Jaki wpływ ma to powszechne uzależnienie do smartfonów i mediów społecznościowych na młodych ludzi i całe społeczeństwo? Tematem tym zajęła się Jean M. Twenge w książce „iGen. Dlaczego dzieciaki dorastające w sieci są mniej zbuntowane, bardziej tolerancyjne, mniej szczęśliwe – i zupełnie nieprzygotowane do dorosłości*.  *i co to oznacza dla nas wszystkich” (Wydawnictwo Smak Słowa. Sopot 2019). Autorka, profesor psychologii na Uniwersytecie Stanowym w San Diego już w tytule książki daje odpowiedź, jakie skutki dla pokolenia iGen czyli pokolenia Internetu i mediów społecznościowych, daje korzystanie z najnowszych technologii. Zanim opiszę kilka z nich najpierw obszerny cytat z ostatniego rozdziału książki „Zrozumieć – i ocalić – iGen”, w którym autorka proponuje rodzicom działania radykalnie ograniczające możliwość korzystania przez dzieci i młodzież z sieci i mediów społecznościowych:
„Jeśli takie ograniczenia wydają się Wam przedpotopowe, pomyślcie o tym: wielu dyrektorów generalnych firm technologicznych rygorystycznie reguluje swoim dzieciom korzystanie z technologii. Pod koniec 2010 roku Nick Bilton, dziennikarz „New York Timesa”, zapytał Steve’a Jobsa, współtwórcę Apple’a, czy jego dzieci pokochały iPada, a w odpowiedzi usłyszał: „Jeszcze z niego nie korzystały”. „W domu ograniczamy dzieciom dostęp do technologii”. Bilton był wstrząśnięty, potem odkrył jednak, że wielu specjalistów w zakresie technologii – od współtwórcy Twittera po dawnego redaktora magazynu „Wired” – również ogranicza swoim dzieciom czas, jaki wolno im spędzić przed ekranem. A zatem ludzie, którzy kochają technologię – i zarabiają w ten sposób na życie – pilnują, żeby ich dzieci nie korzystały z nich za dużo. Jak to ujął Adam Alter w swojej książce Irresistible („Nie do odparcia”): „To jakby ludzie wytwarzający produkty technologiczne przestrzegali zasady handlu narkotykami: nie bierz tego, co sam sprzedajesz.” (Polecam wywiad z najlepszym obecnie, moim zdaniem, polskim autorem powieści science fiction Jackiem Dukajem LINK ;- jak wychowują swoje dzieci ludzie tworzący najnowsze technologie w Dolinie Krzemowej  od 10:35 min)   

Co takiego wiedzą technologiczni guru? Pokazuje to w swojej książce autorka. Analizę zmian w zachowaniach młodych ludzi oparła o mające już kilkudziesięcioletnią historię badania dokonywane corocznie na bardzo dużym odsetku populacji młodych Amerykanów. Dane z tych badań dostępne są w czterech dużych bazach danych. Pokolenie iGen zidentyfikowała na podstawie istotnych zmian w zachowaniach, które pojawiły się wraz wprowadzeniem na rynek smartfonów oraz mediów społecznościowych. Przyjrzyjmy się kilku istotnym danym.

Pierwsza, bardzo niepokojąca tendencja, widoczna także w Polsce[1], to szybko wzrastający odsetek młodych ludzi cierpiących na depresję i wzrastająca liczba samobójstw. Ten poważny kryzys zdrowia psychicznego kontrastuje mocno z uśmiechniętymi minami na Snapchacie, Instagramie czy Facebooku. Autorka opisuje wiele czynników na to wpływających. Co jest moim zdaniem istotne – w Polsce dyskusja o problemie depresji wśród młodzieży najczęściej kończy się postulatem znaczącego zwiększenia liczby psychologów w szkołach. Wiele artykułów na ten temat przeczytałem i najmniej pisze się o przyczynach, które należy usunąć. (Warto posłuchać rozmowy z Jonathanem Haidtem o przyczynach problemów LINK ; z polskim tłumaczeniem wersja skrócona LINK)

Drugi widoczny trend to zwiększona niedojrzałość młodych ludzi i niechęć do podejmowania życia na własny rachunek. Młodzi ludzie są coraz bardziej uzależnieni od rodziców, także po zakończeniu nauki. Wbrew powszechnie panującej opinii nie są też więcej obciążeni zajęciami szkolnymi lub studiami – na naukę, zajęcia dodatkowe czy pracę zarobkową poświęcają coraz mniej czasu. Studenci amerykańscy chcą, żeby uczelnia traktowała ich jak dzieci, a nie jak dorosłych. Dzieciństwo uważają za najlepszy stan i są przerażeni, że będą musieli dorosnąć.  I jasno, wyraźnie to artykułują! Nie dziwi więc wzrastający odsetek dorosłych ludzi ciągle mieszkających u rodziców. 

Mam wrażenie, że tak samo jest w Polsce.  Coraz częściej też młodzi Polacy nie chcą dorosnąć. Co się stało, że teraz jest taki problem? Twenge jasno pokazuje, co teraz robią młodzi ludzie i dlaczego nie mają czasu: „W wypadku pokolenia o nazwie iGen odpowiedź jest prosta: wystarczy popatrzeć na smartfony w rękach jego przedstawicieli.” 

            Kolejny problem to wirtualność życia – jesteśmy razem ze sobą, ale nie osobiście. Widoczne zerwanie więzi społecznych – a człowiek kształtuje się w kontakcie z innym człowiekiem – widoczne jest na każdym kroku. Młodzi ludzie nie potrafią ze sobą rozmawiać. Także w Polsce na przerwach lekcyjnych pod ścianami stoją młodzi ludzie wpatrzeni w ekrany swoich smartfonów. Częsty jest widok młodych par siedzących przy stoliku w kawiarni – każde wpatrzone w ekran swojego telefonu, żeby być na bieżąco w mediach społecznościowych. A co pokazują wyraźnie badania? Im więcej czasu przed ekranem, tym większe poczucie nieszczęścia. Cytując Twenge: „Im więcej badani korzystali z Facebooka, tym niższy był ich poziom zdrowia psychicznego i zadowolenia z życia podczas kolejnej oceny.” 

Niechęć do odpowiedzialności i dorosłości, nieumiejętność budowy relacji w realnym życiu powoduje, że zdaniem przedstawicieli pokolenia iGen utrzymywanie stosunków z innymi ludźmi jest wyczerpujące. Budowanie związku z drugą osobą, także seksualnego nie jest najważniejsze.  „dla iGen ważniejsze są: koncentracja na sobie i wyścig do ekonomicznego, a zatem seks i związku „odciągają uwagę”. Pokolenie iGen ma serwisy porno i przyjmuje zasadę: „Nie ma związku, nie ma problemu.” Nie dziwi więc, że małżeństwa nie są dzisiaj w modzie. A będzie jeszcze gorzej.

            Pokolenie iGen ma jedną, bardzo niepokojącą moim zdaniem, cechę. To pokolenie ludzi bojących się wszystkiego. To wraz z tym pokoleniem na amerykańskich uniwersytetach pojawiły się „strefy bezpieczeństwa”, w których studenci mogą się schronić, gdy czyjaś wypowiedź ich uraziła lub wywołała dyskomfort! Ci młodzi ludzie nie chcą poznawać innych niż ich własne poglądów uważając, że to dla nich zagrożenie. Popierają cenzurę i ograniczenie wolności. Coraz więcej tematów jest zakazanych – na amerykańskich i europejskich uniwersytetach coraz częściej nie można swobodnie prezentować wyników badań naukowych, bo mogą kogoś obrazić! Prawda nie jest dzisiaj w cenie. To paranoiczne podejście, mocno wspierane przez lewicę, rozszerza się zagrażając fundamentom demokracji. (Zobacz ciekawy wykład LINK).

            W całej książce Twenge analizuje powiązania pomiędzy poszczególnymi efektami korzystania ze smartfonów, Internetu i mediów społecznościowych. Mniej szczęścia, bo gorsze związki międzyludzkie. Gorsze związki, bo duże zaangażowanie w budowanie wirtualnego życia. Depresje wywołane mechanizmami fałszywej oceny i samooceny w mediach społecznościowych. Jednego zjawiska nie powiązała z innymi. Pokolenia iGen jest mniej religijne. Chociaż autorka przyznaje, że ludzie religijni są bardziej szczęśliwi, to w żaden sposób nie chce powiązać spadku religijności z depresjami, samobójstwami i kryzysem zdrowia psychicznego. Takie powiązanie nie mieście się w zakresie jej lewicowego myślenia. 

            Książkę gorąco polecam. Warto ją polecać przyszłym i obecnym rodzicom. Skorzystanie z rad Jean M. Twenge może uchronić wasze dzieci od poważnych problemów w przyszłości. 

[1] https://www.focus.pl/artykul/samobojstwa-nieletnich-polska-na-drugim-miejscu-w-europie

O wyciąganiu wniosków.

Posted on 21 sierpnia 2019 by Psychologia Społeczeństwo 0
Inteligencja_Geografia_myślenia

W dzisiejszych czasach większość decyzji dotyczących społeczeństwa podejmowanych przez różne władze motywowana jest wynikami badań naukowych. Najczęściej z dziedziny tak zwanych nauk społecznych. Przyjrzyjmy się więc dwóm ciekawym tematom – inteligencji oraz różnicami w myśleniu w różnych kulturach – i zobaczymy, jakie wnioski z nich wyciągnięto. Obydwa tematy opisane zostały przez znanego amerykańskiego psychologa społecznego Richarda E. Nisbetta w wydanych przez wydawnictwo „Smak słowa” z Sopotu książkach „Inteligencja. Sposoby oddziaływania na IQ.” (Sopot 2010) i „Geografia myślenia. Dlaczego ludzie Wschodu i Zachodu myślą inaczej.” (Sopot 2015). Najpierw kilka ciekawych informacji o inteligencji zawartych w pierwszej książce. Tematem wiodącym poruszanym przez autora są różne poglądy na źródła inteligencji – czy jest uwarunkowana genetycznie czy społecznie i kulturowo. Większość naukowców twierdzi, że inteligencja jest uwarunkowana genetycznie. Nisbett stara się za chyba wszelką cenę dowieść, że inteligencja jest w bardzo znaczącym stopniu uwarunkowana społecznie i kulturowo. Z mojego osobistego punktu widzenia nie ma w zasadzie znaczenia, która z tych teorii jest prawdziwa. Ważne jest tylko ustalenie, jak jest naprawdę. Napisałem „w zasadzie”, bo może i lepiej byłoby, gdyby autor „Inteligencji” miał rację i można by było podnieść IQ u każdego. Tym bardziej, że poziom IQ młodych osób jest statystycznie bardzo dobrym wyznacznikiem ich przyszłych osiągnięć życiowych i przychodów finansowych. Im wyższe IQ, tym wyższa pozycja i zarobki. Jednak po przeczytaniu książki i zapoznaniu się z zawarta w niej argumentacją mam poważne wątpliwości czy uwarunkowania społeczno-kulturowe są aż tak istotne – Nisbett każdą wątpliwość, która nie potwierdza jego przekonań zdecydowanie odrzuca, a wątpliwości dotyczące tezy przeciwnej powiększa do rangi dowodu. Z treści książki jasno wynika, że ma to podłoże w chęci zmiany i dopasowania świata do poglądów autora oraz lewicowych recept na powszechne szczęście. Stanowisko dalekie od naukowej rzetelności. Ale załóżmy, że Nisbett ma rację i zgódźmy się z poglądem o dużym społeczno-kulturowym uwarunkowaniu inteligencji. Według tej teorii dzięki stworzeniu odpowiednich warunków rozwoju dla dzieci w przeciągu życia kilku pokoleń możemy oczekiwać znaczącego podniesienia IQ w grupach, w których obecnie wykonywane badania wykazują IQ znacząco poniżej średniej dla danej rasy lub klasy społecznej. Szczególne istotne jest to w zakresie zmniejszania różnic pomiędzy rasą białą i czarną. Zgodnie z danymi podanymi w książce czarni mieszkańcy USA mają znacząco niższe IQ (biali – 100, czarni – 85-90). Średnie IQ dla czarnych mieszkańców Afryki Subsaharyjskiej to 70-75. Dane te oznaczają jednoznacznie, że szanse na sukces zawodowy i społeczny osób czarnych są znacząco niższe. Dla zobrazowania szczegółów: armia amerykańska nie przyjmuje osób o IQ niższym niż 83, bo nie nadają się do służby w wojsku (zobacz LINK_1 LINK_2). Tego kryterium, IQ większego niż 83, nie spełnia zdecydowana większość mieszkańców Afryki Subsaharyjskiej! Zaś IQ na poziomie wyższym od średniego dla mieszkańców Afryki Subsaharyjskiej ma aż 98% białych.

Przekonanie Nisbetta o istotnym społeczno-kulturowym uwarunkowaniu inteligencji zaburzają trochę Żydzi aszkenazyjscy. Średnie IQ dla tej grupy to 110-115, czyli znacząco wyższe od ludzi rasy białej i żółtej (żółci mają wyższe IQ od białych o parę punktów). Tłumaczy to dobrze dużą nadreprezentację ludzi o korzeniach żydowskich w gronie laureatów nagrody Nobla. Nisbett przywołuje kilka wyjaśnień faktu zdecydowanie wyższego IQ Żydów aszkenazyjskich – ich wielowiekową kulturą „ludzi księgi” czy też uwarunkowaniami historycznymi. Jest jednak mały problem – w tej samej kulturze żyją Żydzi sefardyjscy czy Żydzi orientalni, a ich fenomen znacznie wyższego IQ nie dotyczy. I wyjaśnienia tego faktu są raczej mało przekonujące. 

Druga z ciekawych książek Nisbetta to „Geografia myślenia”. Autor skupia się głównie na porównaniu przebiegu procesów myślowych u ludzi Zachodu i Wschodu. Przy czym Wschód to głównie Chiny, Japonia i Korea. Brak odniesień do innych kręgów cywilizacyjnych i kulturowych jest jednym z największych mankamentów pracy Nisbetta. Ale nawet z tego ograniczonego porównania można się dowiedzieć, jak mocno różnią się sposoby postrzegania świata, czasu i historii oraz miejsca i roli człowieka w społeczeństwie. Różnice te często powodują, że osoby ze Wschodu i Zachodu nie mogą się właściwie porozumieć. Zupełnie inaczej postrzegają procesy społeczne i zmiany wywołane przez nowe technologie oraz ich wpływ na pojedyncze osoby. Przyczyny tych różnic upatrywane są między innymi w różnych strukturach języków, którymi się posługują ludzie Zachodu i Wschodu oraz bardzo różnych, historycznie ukształtowanych kulturach. Tak czy inaczej, Europejczyk po wyjeździe do Chin nie ma szans stać się Chińczykiem.

A jaki wniosek można wyciągnąć z tych lektur? Od lat lewicowe elity przekonują nas o wspaniałości budowy nowego, multikulturalnego społeczeństwa. Od 2015 Unia Europejska prowadzi proimigracyjną politykę przekonując nas o szybkiej i bezbolesnej integracji przybyszów z Afryki i Bliskiego Wschodu. Nikt z polityków UE nie chce słuchać, że projekty integracji tureckich gastarbeiterów w Niemczech spaliły na panewce. Łatwo to wytłumaczyć uwzględniając fakty podane w „Geografii myślenia”.   Biorą z kolei pod uwagę informacje podane przez Richarda Nisbetta w „Inteligencji” należy dodatkowo uwzględnić problemy wynikające z niższego IQ czarnych imigrantów, co skutkuje trudnościami w przygotowaniu ich do pracy w nowoczesnych społeczeństwach wymagających coraz wyższych kwalifikacji. Nawet przychylając się do niepewnej tezy o społeczno-kulturowym uwarunkowaniu inteligencji trzeba pokoleń na rozwiązanie tego problemu. Czy ktokolwiek bierze to pod uwagę? Czy ktokolwiek z Was słyszał w mediach o temacie różnic w inteligencji pomiędzy rasami i istotnie różniących się sposobach myślenia ludzi z różnych kultur? Mówienie dzisiaj o faktach pokazujących różnice w inteligencji pomiędzy rasami ludzkimi jest określane mianem rasizmu[1]. Co ciekawe prawdziwie rasistowska polityka – czyli traktowanie ludzi różnie w zależności od ich rasy – prowadzona na przykład przez amerykańskie uniwersytety lewica nazywa „akcją afirmacyjną”[2]. Taka lewicowa, politycznie poprawna nowomowa. A próba powiedzenia, jakie są fakty kończy się cenzurą (zobacz LINK). Podejście narzucane dzisiaj przez dominujące na świecie lewicowe rządy i media to tak naprawdę odrzucanie diagnozy prawdziwych przyczyn problemów. A przez to stosowane metody niewątpliwie potrzebnej pomocy dla ubogich krajów Afryki są nieskuteczne i nie dają właściwych rezultatów. Masowo napływający imigranci nie staną się Europejczykami, a będą tworzyć subspołeczeństwa i subkultury rozsadzające Europę. Dodając do tego islam, który jest dominującą religią imigrantów otrzymujemy worek nierozwiązywalnych problemów. 

Polecam obydwie książki Richarda E. Nisbetta. Przeczytajcie i wypracujcie swoje własne zdanie. 

[1]Polecam porównanie różnic w opisie hasła „Race and intelligence” i „Rasa a inteligencja” w Wikipedii. Redaktorzy polskojęzycznej wersji są bardziej „postępowi” i nie ma miejsca na dane testów z USA nie pasujące do lewicowej ideologii, które znajdziecie w wersji angielskiej. Dużo za to o efekcie Flynna (wzrost inteligencji w ostatnich kilkudziesięciu latach w krajach zachodnich), ale bez wspomnienia, że obserwuje się ostatnio odwrotny efekt Flynna (zobacz LINK). 

[2]Na wielu amerykańskich uniwersytetach Azjaci są dyskryminowani (zobacz LINK), a czarni mają przywileje. Związane jest to z oficjalną akcją afirmatywną w USA. 

Nowoczesna edukacja?

Posted on 11 maja 2019 by Nauka Psychologia 0
Psychopedagogiczne mity

            Od wielu lat w Polsce reformuje się edukację pod hasłem „nowoczesna i przyjazna uczniom szkoła”. A tymczasem badania efektywności nauczania robione od lat pokazują ciągły spadek poziomu edukacji. Nie trzeba nawet specjalnie czytać wyników badań – wystarczy porozmawiać z pracodawcami, wielu z których bez ogródek mówi o tym, że absolwenci szkół z roku na rok są coraz głupsi. Coraz gorzej jest też z dyscypliną w szkole. Agresja jest na porządku dziennym[1]. 

Jak to więc jest z edukacją i dlaczego nowoczesne metody nauki i wychowania jakoś nie dają pożądanych rezultatów. Częściową odpowiedź na to pytanie można znaleźć w książce Tomasza Garstki „Psychopedagogiczne mity. Jak zachować naukowy sceptycyzm w edukacji i wychowaniu” wydanej w roku 2016 przez wydawnictwo Wolters Kluwer. Autor jest członkiem Klubu Sceptyków Polskich i ma spore doświadczenie zawodowe w dziedzinie edukacji i szkoleń nauczycieli. W książce przeanalizował szereg modnych metod nauczania i to, jak jest w edukacji stosowana perspektywa naukowa. Na kilka z istotnych informacji zawartych w tej książce chciałbym zwrócić uwagę. 
Pierwszą informację, która może zadziwić to to, że dopiero w roku 2009 pojawiły się postulaty stworzenia pedagogiki opartej na dowodach! Do dzisiaj więc praktycznie wszystkie teorie nauczania to pedagogika nie oparta o żadne dowody. Krótko mówiąc dotychczasowa pedagogika nie spełnia kryteriów naukowości i znane teorie pedagogiczne, w tym te, które są wprowadzane w ramach „nowoczesnej szkoły”, nie mają podstaw naukowych. Więcej wartości mają więc chyba wielowiekowe doświadczenia, od Platona począwszy niż modne pomysły. Jakie to pseudonaukowe pomysły funkcjonujące w polskich szkołach opisuje Tomasz Garstka? Oto lista niektórych omawianych pseudonaukowych metod, z którymi możecie się zetknąć w polskich szkołach: kinezjologia edukacyjna, NLP czyli Neuro-Lingwistyczne Programowanie, Integracja Sensoryczna, neurodydaktyka, piramida uczenia Dale’a, style uczenia, inteligencje wielorakie czy wzmacnianie samooceny ucznia (psychologia własnej wartości).

Przeglądnąłem ofertę lokalnej poradni psychologiczno-pedagogicznej i oczywiście są tam oferowane działania z powyższej listy. Przeglądnąłem parę księgarni internetowych i możecie w działach dla nauczycieli znaleźć pozycje opisujące metody wymienione wyżej. Pseudonauka jest obecna wszędzie. 

Wspomniałem na początku o agresji w szkole. Według jednego z pseudonaukowych mitów pedagogicznych omawianych w książce należy budować poczucie własnej wartości u uczniów. Ma to być lekarstwo na sukces życiowy, a zgodnie z tym mitem osoby o niskim poczuciu własnej wartości są bardziej agresywne. A co na to wyniki badań naukowych? Otóż badania wykazują „brak związku między poczuciem własnej wartości a ocenami w szkole i osiągnięciami zawodowymi dorosłych”.  Jest raczej odwrotnie – to dobre wyniki w szkole są po części odpowiedzialne za wysokie poczucie wartości. Wysiłki, by podwyższyć samoocenę uczniów, nie wpływają na polepszenie osiągnięć edukacyjnych, a czasem mogą przynosić odwrotne skutki. Według mitu dzieci o niskim poczuciu własnej wartości są agresywne. A tymczasem: „Dowiedziono czegoś przeciwnego: to dzieci o wysokim poczuciu własnej wartości są częściej bardziej agresywne i bardziej narcystyczne.” No to może mamy jakąś odpowiedź skąd wzrastająca agresja w szkołach? 

Warto zapoznać się ze wszystkimi mitami opisanymi w książce. Trzeba mieć jednak świadomość, że Tomasz Garstka pokazuje tylko czubek góry lodowej.  Zaznacza w swojej książce problem dużo poważniejszy, ale opisuje go bardzo skrótowo. Mam na myśli wchodzące szeroką falą do szkół motywowane ideologią lewicową i oparte o postmodernizm i marksizm teorie. Mam tu na myśli między innymi pedagogikę krytyczną i antypedagogikę, która rujnuje umysły młodych ludzi. Wchodzi też do szkół i poradni psychologiczno-pedagogicznych odrzucona przez naukową psychologię post-freudowska psychoanaliza. Dotyka ona szczególnie dzieci, które podlegają terapii. A co ma do powiedzenia o dziecku w szkole psychoanaliza? Pozwolę sobie przywołać wypowiedź Hanny Segal cytowaną w książce: „Dla wielu dzieci budynek szkoły stanowi symboliczne ciało matki, podczas gdy nauczyciel wewnątrz symbolizuje ojca. Z tego punktu widzenie cała aktywność szkolna może być doznawana jako penetrowanie ciała matki, a sama nauka nabierać symbolicznego znaczenia: na przykład liczby i litery będą podówczas reprezentować genitalia, z literą „l” symbolicznie przedstawiającą męskie genitalia oraz literą „o” reprezentującą żeńskie; podobnie grupy dwóch liter lub liczb mogą reprezentować stosunek seksualny”. Ciekaw jestem, czy przeciętni nauczyciele szczerze zaangażowani w swoją pracę i poznający na szkoleniach różne „nowoczesne” metody wiedzą, o jaki fundament są one oparte. 

            Jaka będzie polska edukacja w przyszłości? Moim zdaniem jeszcze gorsza niż dzisiaj. Pomimo ukazywania w takich książkach jak „Psychopedagogiczne mity” bzdur i pseudonaukowości różnych „nowoczesnych” metod edukacji i wychowania mają się one dobrze, wspierane są przez MEN i coraz bardziej agresywną lewicę, w tym na uniwersytetach. I nikomu nie przeszkadza pseudonaukowość, bo dla lewicy postmodernistycznej to zaleta. Zdaniem zbyt wielu mających wpływ na system edukacji szkoła nie ma dawać wiedzy, a ma budować poczucie własnej wartości – może być fałszywe –  i tworzyć z uczniów bojowników o marksistowską sprawiedliwość społeczną. A bojownicy nie muszę dużo wiedzieć, mają realizować rozkazy. 

Gorąco zachęcam do lektury!

[1]Ostatni akt agresji to zabicie kolegi przez 15-latka w dniu 10 maja 2019 r. w szkole w Marysinie Wawerskim.

„Zakazana psychologia” czyli o bzdurach opanowujących świat ciąg dalszy.

Posted on 6 stycznia 2019 by Psychologia 0
Zakazana psychologia

Psychologiczne bzdury opanowujące świat, a w tym przypadku Polskę, śledzi od lat psycholog dr Tomasz Witkowski. Wydał kilka książek, z których chyba najbardziej znana to dwutomowa publikacja „Zakazana psychologia”. Pierwszy tom ma znaczący podtytuł „Pomiędzy nauką a szarlatanerią”. W ramach swojej walki o naukową i bezpieczną dla ludzi psychologię demaskuje bzdury i szarlatanerię wspierane przez ludzi z naukowymi tytułami. Tomasz Witkowski jest autorem polskiej wersji prowokacji Sokala, którą przypomniałem w jeden z pierwszych recenzji książek. W wersji Witkowskiego prowokacja polegała na wysłaniu artykułu do redakcji najpopularniejszego polskiego popularnego magazynu psychologicznego „Charaktery” pełnego bzdur, ale napisanego na modłę naukową. Oczywiście te bzdury zostały opublikowane, a redakcja wręcz zachęcała do rozwijania tematu. O szczegółach warto poczytać na blogu Tomasza Witkowskiego.

W dwóch tomach „Zakazanej psychologii” autor rzetelnie i w oparciu o udokumentowane źródła pokazuje, jak modne, pseudonaukowe bzdury wpływają na nasze życie. I co ważniejsze pokazuje funkcjonujący w środowisku naukowym mechanizm, bardzo niebezpieczny, który powoduje, że w nauce mogą funkcjonować pseudonaukowe hipotezy i teorie. A co gorsza, te pseudonaukowe teorie są traktowane jako pewne i zweryfikowane oraz stanowią podstawę do budowania w oparciu o nie nowych teorii. W ten sposób powstają piramidalne bzdury. I wygląda na to, że takich przypadków, nie tylko w psychologii, jest bardzo dużo. Warto mieć świadomość istnienia takich zjawisk i że nie zawsze to co jest przedstawiane jako naukowe jest naukowym naprawdę. Tym bardziej warto o tym wiedzieć, ponieważ część tych bzdurnych pomysłów jest wdrażana w życie i wywiera nas bezpośredni, często znaczący wpływ.  

Wracając do psychologii warto wymienić, w uzupełnieniu do przykładów już przytoczonych przy okazji recenzji „50 mitów psychologii popularnej”, co Witkowski wymienił w swojej książce jako pseudonaukowe, a funkcjonuje w powszechnej świadomości i praktyce na co dzień. Pierwszym ważnym tematem jest demistyfikacja postaci Zygmunta Freuda i wartości jego prac. Prac, które wywarły i wciąż wywierają znaczący wpływ na społeczeństwo, a które są najczęściej pseudonauką lub zwykłą szarlatanerią. Ponieważ tej postaci warto się przyjrzeć dokładniej przy innej okazji zacytuję tylko opinię Witkowskiego: „Nikt, kto podchodzi poważnie do nauki, nie traktuje już serio psychoanalizy …”. Czy aby na pewno tak jest? 

Kolejny ciekawy temat to ciągle modne i popularne programowanie neurolingwistyczne, czyli NLP. Na kursy NLP można natknąć się wszędzie. W księgarniach mnóstwo książek o NLP. Większość tak zwanych trenerów rozwoju osobistego przyznaje się do praktykowania tej metody. To, że jest to pseudonaukowa bzdura nie przeszkadza w jej reklamowaniu, powstawaniu organizacji ją promujących i wmawianiu ludziom, że jest to skuteczna droga do zmiany. Jak rozmawiacie z osobami oferującymi Wam pomoc w rozwiązywaniu osobistych problemów, sprawdźcie czy nie są to „czarodzieje” NLP. Szkoda Waszego czasu i pieniędzy. 

Pseudonauka jest obecna w każdej dziedzinie życia. Ale dla mnie przerażające jest to, że pseudonaukowe metody stosuje się w wychowaniu dzieci. Co nie pozostanie bez skutków dla przyszłych pokoleń. Jedną z pseudonaukowych metod, z którą dzieci spotykają się od przedszkola jest kinezjologia edukacyjna Paula Dennisona. Co ciekawe ta pseudonauka ma wsparcie Ministerstwa Edukacji Narodowej i innych znaczących instytucji z obszaru edukacji. To, że cała seria poważnych publikacji jasno określa kinezjologię edukacyjną jako pseudonaukę i wskazuje brak jakichkolwiek dowodów na skuteczność jej działania nie przeszkadza tym instytucjom na jej wspieranie. Takie podejście MEN do pseudonauki powoduje, że w edukacji pseudonaukowych bzdur stosuje się dużo więcej, z pedagogiką krytyczną na czele. Skutki już zaczynają być widoczne, a będzie jeszcze gorzej.

Sporo miejsca w swojej książce poświęcił autor roli psychologów jako biegłych w procesach sądowych. Zebrany materiał jest szokujący i wystarczający do natychmiastowego, znacznego ograniczenia roli psychologów, o ile nie do całkowitego pozbycia się ich z sal sądowych. Nic takiego jednak nie nastąpiło, a psychologów wszędzie coraz więcej. Na pewno nie ku naszemu pożytkowi. 

Gorąco zachęcam do przeczytania „Zakazanej psychologii” Tomasza Witkowskiego. Warto też oglądnąć jego wykłady na YouTube:

Bzdury opanowują świat

Posted on 9 grudnia 2018 by Psychologia 0
50 mitów psychologii

      W recenzji książki „House of Cards. Psychologia i psychoterapia zbudowane na micie” poruszyłem istotny moim zdaniem temat małej wiarygodności tak zwanych nauk społecznych. Jedną z tych nauk, szczególnie mnie interesującą, jest psychologia. Zainteresowanie to sięga mojej pierwszej lektury „Wstępu do psychoanalizy” Freuda w 1982 roku. Dlaczego uważam, że warto się psychologią interesować? Z dwóch podstawowych powodów. Po pierwsze jest to jakaś forma poznania i możliwości poprawy samego siebie. Po drugie psychologia, zwłaszcza w czasach dzisiejszych, wywiera wielki wpływ na nasze codzienne życie. Przyjrzyjmy się tym razem temu drugiemu powodowi mojego zainteresowania psychologią. Czy naprawdę psychologia wywiera na nas tak wielki i codzienny wpływ? Moim zdaniem tak. Nasze dzieci wychowywane są według zaleceń psychologów. Kształtujemy w ten sposób przyszłość społeczeństw. Nasze codzienne decyzje i wybory często opieramy na wskazaniach wszechobecnych doradców-psychologów. W każdej telewizji w celu wyjaśniania sytuacji trudnych w życiu jednostki lub społeczeństwa możemy spotkać tabuny psychologów gotowych wyjaśnić wszystko i udzielić bezcennych rad. Kioski z gazetami są pełne różnych wyspecjalizowanych periodyków poświęconych psychologii, a w każdej popularnej gazecie są kąciki porad. W naprawdę trudnych dla wielu osób sytuacjach o ich losach decydują psychologowie – o przyznaniu opieki nad dzieckiem po rozwodzie czy tez o pozbawieniu praw rodzicielskich, o stwierdzeniu skłonności do popełnienia przestępstwa i wynikającym z tego wyroku sądu czy też ocenie przydatności do zawodu. Siła oddziaływania psychologów jest bardzo wielka, nawet jak z tego nie zdajemy sobie sprawy. Spróbujmy się przyglądnąć powszechnie uznanym za niepodważalne i funkcjonującym w świadomości społecznej na równi z prawami fizyki stwierdzeniom z dziedziny psychologii. Zapewne każdy z nas zna poniższe sformułowania:
– okresowi dojrzewania nieodłącznie towarzyszą poważne zawirowania psychiczne,
– kryzys wieku średniego to powszechna przypadłość,
– hipnoza pozwala dotrzeć do wypartych wspomnień,
– ludzie zazwyczaj wypierają wspomnienia o traumatycznych przeżyciach,
– lepiej wyładować złość, niż ją w sobie tłumić,
– niskie poczucie własnej wartości to główna przyczyna problemów psychicznych,
– większość osób molestowanych seksualnie w dzieciństwie cierpi później na poważne zaburzenia osobowości,
– osoby wychowywane w rodzinach alkoholików mają problemy określane jako zespół DDA (Dorosłe Dzieci Alkoholików – „kreatywni” psychologowie temat rozwinęli i dzisiaj już mówi się o DDD – Dorosłe Dzieci z rodzin Dysfunkcyjnych, przy czym co jest dysfunkcją decydują arbitralnie sami).

     To tylko niewielka cześć sformułowań, z którymi każdy z nas na pewno nie raz miał okazję się zetknąć. Biorąc pod uwagę tak zwany zdrowy rozsądek wydaje się być oczywiste, że dziecko wychowane w złych warunkach i molestowane będzie miało w dorosłym życiu poważne problemy wynikające z doświadczeń z dzieciństwa. Tak samo każdy z nas tak często słyszał w różnych filmach o wypieraniu złych doświadczeń, że uważamy to za coś w zasadzie oczywistego. Podobnie dziesiątki filmów mówiących o buncie nastolatków czy kryzysie wieku średniego spowodowały, że nikt nawet nie kwestionuje istnienia takich zjawisk.
A jaka jest jedna wspólna cecha wszystkich wymienionych wyżej i istniejących w powszechnej świadomości stwierdzeń psychologów? Otóż z naukowego punktu widzenia wszystkie powyższe stwierdzenia to bzdury. Z tym i szeregiem innych mitów psychologii popularnej możecie się zapoznać w książce „50 wielkich mitów psychologii popularnej. Półprawdy, ćwierćprawdy i kompletne bzdury” wydanej przez Wydawnictwo CiS w 2017 roku. Autorzy – Scott O. Lilinfeld. Steven Jay Lynn, John Ruscio i Barry L. Bernstein,to amerykańscy profesorowie psychologii, którzy widząc niesłychanie duży wpływ psychologii, zwłaszcza jej popularnej wersji istniejącej w medialnym świecie, napisali książkę pokazującą co jest, a co nie jest prawdziwe. Dzięki temu po zapoznaniu się z ich pracą każdy z czytelników ma dobre podstawy do uniknięcia podjęcia złych decyzji opartych o natrętnie szerzoną nieprawdę. Część z opisywanych przez nich tematów jest mocno niepoprawna politycznie. Stwierdzenie, że molestowanie nie powoduje u większości dzieci żadnych problemów w ich dorosłym życiu w dzisiejszych czasach jest traktowane jako wsparcie pedofilii. Warto o tym poczytać i o tym, jak Kongres Stanów Zjednoczonych przegłosował jednogłośnie, że wyniki, że wyniki badań naukowych są nieprawdziwe. To pokazuje jak irracjonalny jest współczesny świat – głosowaniu poddaje się wyniki naukowych badań! Nic dziwnego, że potem można przegłosować wszystkie inne bzdury rodem z lewicowych ideologii.

     Książka, którą każdy powinien dla dobra własnego i bliskich przeczytać, żeby skutecznie oddzielać ziarno od plew. Zwłaszcza, że lista półprawd, ćwierćprawd i kompletnych bzdur, z którymi spotkamy się na co dzień obejmuje poza tytułowymi pięćdziesięcioma co najmniej 100 (!) innych pozycji. Czytajcie i polecajcie innym!

House of Cards – o co tu chodzi?

Posted on 26 listopada 2018 by Nauka Psychologia 0
Hause_of_Cards

     Czy oglądaliście kiedyś w telewizji dyskusję z udziałem profesorów tak zwanych nauk społecznych? Dyskutując na temat tego samego zdarzenia każdy z nich inaczej szuka przyczyn, inne widzi skutki, a przy tym każdy z nich uważa, że rządzą w tym przypadku różne prawa i zasady. Proponują też diametralnie różne rozwiązania tego samego problemu. Znaleźć taką dyskusję można bez trudu na wielu kanałach telewizyjnych. A czy widzieliście kiedyś dyskusję dwóch profesorów nauk technicznych, z których każdy ma swoje i różniące się mocno od innych wyjaśnienie dlaczego działa telefon komórkowy lub silnik spalinowy w samochodzie? Nikt takiej dyskusji nie widział i nie zobaczy. Można dojść do wniosku, że tym pierwszym wydaje się, że wiedzą o czym mówią, podczas gdy ci drudzy dokładnie wiedzą i nic im się nie wydaje. Czy tak jest rzeczywiście? Odpowiedź, przynajmniej częściową, na to pytanie można znaleźć w książce Robyna M. Dawesa „House of Cards. Psychologia i psychoterapia zbudowane na micie” (Wydawnictwo CeDeWe, 2017). Autor był uznanym amerykańskim psychologiem i naukowcem. I właśnie jako naukowiec starał się bardzo rzetelnie przykładać naukową miarę do powszechnie znanych i przyjętych w psychologii poglądów.

    Psychologia jest dziedziną, która ma poważny wpływ na zachowania jednostek i całego społeczeństwa. W oparciu o podawane nam do wierzenia, ponoć obiektywne i naukowo potwierdzone prawdy, staramy się modyfikować nasze zachowania w celu uzyskania lepszych relacji z innymi i zmierzania ku szczęściu. Szereg instytucji społecznych, jak również model edukacji i wychowania młodych ludzi bazuje na zaleceniach psychologów i pedagogów. W trudnych przypadkach coraz więcej ludzi korzysta z pomocy różnych psychoterapeutów będą przekonanym o dobrze ugruntowanej naukowo metodzie terapii. Przy rekrutacji do pracy często w rozmowach uczestniczą psychologowie, a przynajmniej korzysta się z wypracowanych przez nich ankiet mających obiektywnie ocenić naszą przydatność. W sytuacjach spraw sądowych to często właśnie psycholog poprzez swoją opinie wydaje ostateczny wyrok. Z psychologami i ich propozycjami spotykamy się w dzisiejszym świecie na każdym kroku. Powinniśmy więc być pewni, że to co nam proponują jest wiarygodne i sprawdzalne. Jak jest w rzeczywistości? Dawes nie zostawia złudzeń już w tytule swojej książki – znacząca część tego, co nam się przedstawia jako naukowe to są mity, półprawdy lub całkowite kłamstwa. Autor dokładnie opisuje rozwój psychologii w USA i rozwój mitów, które są dzisiaj wszechobecne. Analizuje badania oceniające skuteczność psychoterapii i przedstawia wyniki badań, które jasno pokazują, że wykwalifikowany i mający wieloletnie doświadczenie psycholog lub psychoterapeuta nie ma większej skuteczności niż minimalnie przeszkolona osoba. Nie ma też związku pomiędzy skutecznością i rodzajem terapii oraz jej długością. Duża część terapii obecnie się pojawiających to efekt mody lub oparcia terapii o ideologię Autor opisuje też bulwersujące przypadki, w których opinie psychologów w sprawach sądowych, decydujące o czyimś życiu, opierane były na intuicji i doświadczeniu psychologa. I pomimo że nie miały żadnych podstaw naukowych sąd kierował się tymi opiniami przy wydawaniu skazujących wyroków.
Spośród wielu opisywanych mitów przedstawię jeden, mocno już zakorzeniony w świadomości społecznej, żeby pokazać jak szkodliwe może być zaufanie, jakie okazujemy naukom społecznym. Wszyscy są dzisiaj obecnie przekonani o wielkim wpływie doświadczeń z dzieciństwa na funkcjonowanie w wieku dorosłym. A oto, co Dawes na podstawie badań naukowych pisze: „Dowody, że doświadczenia z dzieciństwa ograniczają funkcjonowanie w wieku dorosłym w naszej kulturze określa się terminem „romans dzieciństwa”. Ja sugeruję bardziej dramatyczny zwrot: „tyrania dzieciństwa”. Amerykanie dziwią się, jak ludzie z „prymitywnych” kultur akceptują poglądy oparte na niewielkich dowodach, i jak Niemcy w „zaawansowanej” kulturze mogli uwierzyć w nonsens „wyższości rasy aryjskiej”. Jednak nasza wiara w tyranię dzieciństwa ma niewiele więcej fundamentów niż wiara w górskie bóstwa. Owszem, specjaliści od zdrowia psychicznego propagują ten pogląd, ale autorytety od górskiego bóstwa propagują wiarę w górskie bóstwo.”
To jeden z bardzo wielu mitów – o całej liście innych przy okazji opisu kolejnej książki już niedługo. Na podstawie takich i podobnych mitów uruchamia się całe programy społeczne, zatrudnia rzesze psychologów i nakazuje rodzicom określone zachowania. A ich niespełnienie w wielu krajach powoduje pozbawienie praw rodzicielskich. I to na podstawie przekonania podobnego do wiary w górskie bóstwo!

      Wniosek po przeczytaniu tej książki jest jeden – w tak zwanych naukach społecznych trzeba bardzo dokładnie oddzielać ziarno od plew. Smutne jest to, że plew wydaje się być, przynajmniej w świadomości społecznej, znacznie więcej od ziaren. Może stąd też tytuł książki „House of Cards”czyli „Domek z kart”. Czy to oznacza, że cała psychologia nadaje się do wyrzucenia? Stanowczo nie. Jest sporo bardzo wartościowych i ciekawych wyników badań, które mogą być pomocne w naszym codziennym życiu. Trzeba jednak być pewnym, że to co nam proponują jest prawdziwą wiedzą opartą o naukowe metody, a nie ideologicznymi i modnymi pseudonaukowymi bzdurami.

I pytanie na marginesie – czy ktoś z Was oddałby samochód do mechanika, który nie potrafi naprawić swojego samochodu? Zapewne nie. Dlaczego więc tak wielu decyduje się powierzyć swoje życie psychologom, którzy bardzo często nie potrafią poradzić sobie ze swoim własnym życiem?
A dla zainteresowanych polecam link do sprawy Sokala. Wielce pouczający i znaczący przykład wartości tak zwanych nauk społecznych.

Ostatnie wpisy

Kategorie